Okrugli sto na temu “Perspektiva kulturnog, obrazovnog i duhovnog čuvanja identiteta srpskog naroda, brže, bolje i veće povezivanje srpskih udruženja, klubova i zajednica u zemlji, okruženju i dijaspori” održan je u subotu u Somboru u sklopu 13. manifestacije “Matica dijaspora” u organizaciji Zavičajnog udruženja Srba “Korijeni” iz Sombora.
Uvodničari okruglog stola bili su Duško Ćutilo direktor Fonda za izbegla, raseljena lica i saradnju sa Srbima u regionu i narodni poslanik u skupštini Srbije Miodrag Linta.
“Kroz naše programe smo održavali saradnju sa povratničkim sredinama, pokušavajući da omogućimo povratak ljudima na njihova vekovna ognjišta, a sa druge strane onima koji tamo žive da im se pruži mogućnost da sačuvaju svoj identitet, s obzirom da je mnogim krajevima to zaista veliki problem”, rekao je Ćutilo, istakavši da se u poslednje vreme mnogo više pažnje posvećuje Srbima u regionu.
Kako je naveo, Fond za izbegla i raseljena lica je radio i na očuvanju srpskog jezika i ćirilice tako što je finansirao kupovinu radnih svesaka i udžbenika za učenike osnovnih škola na prostoru Vukovarsko-sremske i Osječko-baranjske županije koji pohađaju nastavu po modelu A.
“Mislim da smo preko 900 srpske dece ove godine na ovaj način podržali. Pokrajinska vlada je preko Fonda u saradnji sa Zajedničkim većem opština obezbedila 5 miliona dinara samo ove godine da se učenicima koji pohađaju nastavu na srpskom jeziku i ćirilici na ovaj način pruži podrška. Takođe, đacima prvacima kupovan je školski pribor”, rekao je Ćutilo.
Ove godine u Dalmaciji i u opštini Biskupija kod Knina, u saradnji i sa Opštinom i sa vladikom dalmatinskim Nikodimom, obezbeđena su sredstva da se završi prvi vrtić u toj opštini, istakao je Ćutilo.
“I to govori zaista o tome da se poslednjih nekoliko godina budi svest o tome da ne smemo da zaboravimo svoj zavičaj, da moramo da negujemo svoju posebnost, svaki kraj u kome su naši ljudi živeli, u kojima danas žive. Mi smo, da kažemo, pokretanjem jedne manifestacije hteli da ostavimo jedan projekat koji bi zaista i u budućnosti mogao da bude jedan dobar model kako bi naša udruženja dobro sarađivala. To je manifestacija koja nosi naziv Sajam zavičaja”, rekao je Ćutilo.
Miodrag Linta je na početku svog obraćanja istakao značaj postojanja Zavičajnog udruženja Srba Korijeni koje 13. put organizuje značajnu manifestaciju Matica i dijaspora i daje važan doprinos očuvanju i jačanju nacionalnog identiteta našeg naroda.
Istakao je da bi tu samo napravio jednu razliku, pošto deo javnosti brka pojmove dijaspore i Srba u regionu.
“Kada se kaže Srbi u regionu misli se na deo našeg naroda koji na tom području živi dugi niz vekova. U pitanju je 8 država tj. 5 država koje su nastale na području bivše Jugoslavije (Slovenija, Hrvatska, Bosna i Hercegovina, Crna Gora, Makedonija) i tu su još Mađarska, Ruminija i Albanija. U ovih 8 država regiona živi blizu 2 miliona Srba, od toga milion Srba živi samo u Republici Srpskoj”, napomenuo je Linta
“Položaj Srba u regionu je veoma težak. Možemo reći da Srbi imaju dobar položaj u današnjoj Mađarskoj i Rumuniji, dok u ostalih 6 država možemo upotrebiti jednu reč koja najbolje oslikava njihov položaj. Ta reč je diskriminacija”, rekao je Linta.
Naglasio je da srpska Vlada treba još snažnije da insistira u međunarodnoj zajednici da države u okruženju poštuju sopstveni Ustav, da poštuju sopstvene zakone, da poštuju evropske konvencije, među njima je i Konvencija o zaštiti nacionalnih manjina.
“Da bi nacionalane zajednice u Hrvatskoj stekle pravo na službenu upotrebu svog jezika i pisma uslov je jedna trećina stanovništva te nacionalne zajednice u ukupnom stanovništvu opštine ili grada dok u Srbiji taj procenat za nacionalne manjine iznosi 15 odsto”, podsetio je Linta.
“Od 23 lokalne samouprave u Hrvatskoj, u 22 lokalne samouprave odredba o službenoj upotrebi srpskog jezika i ćirilice se ne poštuje. S druge strane u Subotici broj pripadnika hrvatske nacionalne manjine iznosi 10 odsto tj. 5 odsto manje od propisanog cenzusa da bi nacionalna manjina imala pravo na službenu upotrebu svog jezika i pisma. I pored toga, u Subotici jedan od jezika u službenoj upotrebi jeste hrvatski jezik”, rekao je Linta.
Istakao je da je krajnje vreme da se u Skupštini Srbije donese Rezolucija o osudi genocida nad Srbima, Romima i Jevrejima u NDH i da se formira Memorijalni centar genocida nad srpskim narodom u NDH koji treba da bude poluga borbe za međunarodno priznanje genocida nad našim narodom.
“Važno je i da se osnuje državna institucija tj. Ministarstvo za Srbe u regionu koje bi trebalo da ima ozbiljan budžet, ozbiljne i odgovorne ljude i koji bi na svakodnevnom nivou vodili borbu za opstanak i poboljšanje položaja Srba u regionu, pravili izveštaje o diskriminaciji našeg naroda, o progonu ćirilice i srpskog jezika, o otimanju srpske imovine, o rehabilitaciji i afirmaciji zločinačke ustaške ideologije. Navedeni izveštaji bi se prevodili na engleski, francuski, nemački i druge jezike i slali na sve značajne međunarodne institucije tj. Evropskom parlamentu, Evropskom savetu, Ujedinjenim nacijama i OEBS-u, Savetu Evrope i drugima”, rekao je Linta.
Mirjana Oreščanin iz Veća srpske nacionalne manjine Grada Vukovara je u izlaganju navela da veće ima mnogobrojne aktivnosti.
“Jedna od naših najznačajnijih manifestacija su Brankovi dani koju organizuje Srpska pravoslavna crkva odnosno vukovarska parohija. Važni su nam projekti koje smo radili uz pomoć Republike Srbije kao što su emisije našeg lokalnog radija Dunav koje su bile o znamenitim Srbima vukovarskog kraja kroz vekove, zatim Riječ pravoslavlja koja je bila željno iščekivana emisija”, istakla je Oreščanin.
“Veće takođe pomaže i koordiniše rad kulturno-umetničkih društava i mnogobrojnih udruženja. Najvažnije u gradu je KUD Sloga koje okuplja veliki broj dece”, rekla je Oreščanin.
“Najvažnije je očuvanje kulturnog identiteta i jezičkog identiteta i ta borba protiv asimilacije treba da se realizuje najviše kroz prosvetu sa upoznavanjem dece sa njihovom nacionalnom kulturom i identitetom”, kazala je Oreščanin i istakla da se ljubav prema srpskoj kulturi razvija u školama.